نماینده: اگر علاقه‌مند دیدنی‌های تاریخی در خود شهر هستید، ارگ طبس را از دست ندهید. با ورود به آن خرابه‌های ارگی که از دوران ساسانی تا بسیار بعدها مورد استفاده بوده است را می‌بینید. حوض‌ها و طاقی‌های آجرچین و دیوارها که پر از یادگاری کنده‌های مردم همین ایران زمین بوده و در میان حوضی، سنگی مرمرین که پیداست روزگاری بس دور فواره ای بوده است. دو-سه زیر زمین هم هست که می‌توانید داخل‌شان را ببینید.

باغ نارنج و پلیکان‌ها

حتماً سری هم به باغ گلشن بزنید. ساختمان سردر آن حجره‌هایی دیدنی و البته سقفی برای اقامت فراهم کرده‌اند. در باغ گلشن همان حسی هست که در همه باغ‌های ایرانی آدم را فرا می‌گیرد. شاید به خاطر سروهاست یا شاید به خاطر آنچه در شعر حافظ و در هر چه ایران زمین راستین است می‌ماند. در باغ گلشن می‌توانید از میان سروهای بیش از ۵۰۰ ساله و عناب و زیتون و اکالیپتوس و توت و نارنج و هزار درخت دیگر و از کنار آب نما‌هایی زیبا قدم بزنید، عقاب‌های بلندپروازی که در قفس نگاه داشته‌اند را ببینید و سری هم به پلیکان‌ها که نماد شهر طبس هستند بزنید.

سدها و بناهای چندصد ساله

طبس دیدنی‌های بسیار دیگری هم دارد از جمله طاق شاه عباسی نزدیک خرو، سد کریت که صدها سال قدمت دارد، قلعه اسماعیلی نزدیک خروان و دره شگفت انگیز کال جنی. طاق در مسیر گردشگری روستای خرو و در فاصله ‪ ۲۷‬ کیلومتری شهر طبس در نزدیکی چشمه آب گرم مرتضی علی قرار دارد.

بالاتر از این چشمه، دره محصور و تنگ شده‌ای وجود دارد که در آن سد (طاق) شاه عباسی بنا شده و بسیار دیدنی است. طاق دارای سنگ نگاره‌هایی چون نقوش بزکوهی، نماد درخواست فراوانی آب، زایندگی و فراوانی نعمت است. این نقوش بر گوشه گوشه این طاق ترسیم شده است. اینها نمادی از ایزدان و فرشتگانی هستند که برای نگهبانی آب، افزایش و فراوانی نعمت بر دیواره‌های طاق حک شده‌اند. قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین سد قوسی جهان با ارتفاع ۶۰ متر ارتفاع، بلندترین سد در جهان برای مدت ۵۵۰ سال بوده‌است و نکته جالب‌تر اینکه این سد با عرض تاج ۱ متر، هنوز هم مغرورانه عنوان نازک‌ترین سد جهان را با خود دارد.

دره‌ پیچاپیچ جن‌ها

کال اصطلاحی است که به دره یا مسیر ایجاد شده به وسیله سیلاب‌ها و جریان آب اطلاق می‌شود. کال جنی یا دره جن‌ها دره ای است که در شمال طبس و در اطراف روستای ازمیغان و در امتداد خروجی قناتی که در نزدیکی آن قرار دارد واقع شده و ۳۵ کیلومتر با شهرستان طبس فاصله دارد. دره ای زیبا و حیرت‌انگیز که بومیان قدیمی‌ آن را دره جن‌ها نامیده اند و آن را خوف انگیز و محل زندگی ارواح و جن‌ها می‌دانستند. دارای دیواره‌های بلند و پرشیب است که وارد شدن به آن می‌تواند خطراتی به همراه داشته باشد. وجود تونل‌ها و خانه‌هایی به‌نام خانه گبرها در دل دیواره‌ها که برای سکنای زرتشتیان زمان خود ساخته شده است از دیگر جدابیت‌های این دره است. مسیر دسترسی به این حفره‌ها بسیار دشوار است. در مسیر این حفره‌ها تونل‌هایی دیده می‌شد که احتمالا راه‌های ارتباطی آنها با هم بوده است.

سرزمین قلعه‌های اسماعیلی

همچنین طبس قلب سرزمین قهستان است. سرزمین بسیار قلاع اسماعیلی که گرچه تاراج و زلزله را پشت سر گذاشته اند اما امروزه با سرعتی ناباور ویران می‌شوند. یکی از دیدنی‌‌‌های آن را می‌توانید در خروان ببینید. اگر به تماشا و گم‌گشتگی در قلعه‌های شگفت‌انگیز علاقه دارید روستایی هم در شمال طبس است به نام پیرحاجات. نام روستا از بقعه‌ای به همین نام آمده که بنایش به دوره‌های متاخر باز می‌گردد اما چسبیده به روستا که درختی قدیمی‌و چشمه‌ای از آب خنک و زلال هم در آن هست قلعه‌ای که می‌توانید ساعت‌ها در آن بچرخید.

در پیچاپیچ راه‌های آن گم شوید و پیدا شوید و به تماشای تنورها و آغل‌های قدیمی‌ پرداخته و وقت بگذرانید و نیز بر لبه پرتگاه‌های نگهبانی دیرینه آن توقف کنید. اتاقی که امروزه آغلی شده زمانی شاید در تاقچه‌هایش گُلی گذاشته بودند. شاید در این دالآنهای تو در تو تصویر مردی ستبر، انتظار زنی را می‌ساخته سال‌ها و همین جا شاید مردی برای کودکی معنای پدری که از جنگی بازگشته را متصور می‌کرده است. مگر می‌توان سیر شد از این همه قصه که در این همه هزارتو جا مانده است و باز در پیچاپیچ قلعه گم نشد؟ گنجی از گِل که با سرعتی عجیب رو به ویرانی است: کافی است بر گِلی که نمی‌دانی پا بگذاری و سقفی دیرینه فرو بریزد و...

چگونه برویم؟ کجا بمانیم؟

برای رفتن به طبس هر سه گزینه جاده‌ای، ریلی و هوایی را در اختیار دارید که به سادگی می‌توانید اطلاعات آن را از روی نقشه یا اینترنت به دست آورید.
طبس نسبت به آنکه هنوز آن گونه که باید معرفی نشده اقامتگاه‌های خوبی دارد. مجتمع توریستی شهرداری طبس با ۱۶ سوئیت کامل نزدیک به ورودی شهر و باغ گلشن در ابتدای شهرک شهید صدوقی قرار دارد. هتل دو ستاره امیر در حاشیه میدان مشرف به امامزاده، هتل نارنجستان با ۱۰ کمپ اقامتی در کیلومتر ۳ جاده طبس به سمت روستای توریستی و گردشگری خرو و چندین مهمانپذیر از جمله خانه معلم طبس از گزینه‌های دیگر شما هستند. اگر هم اهل کیسه خواب و چادر هستید با توجه به سرمای سخت شب‌های زمستان باغ گلشن طبس می‌تواند بهترین گزینه پیش رویتان باشد.